پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله و سلم به اصحابشان فرمودند: آیا میدانید غیبت چیست؟
عرض کردند خدا و رسولش بهتر میدانند.
فرمودند: غیبت این است که در باره برادرت چیزی بگوئی که او را خوش نیاید.
پرسیدند: اگر چیزی را که میگوئی راست باشد، باز هم غیبت است؟
فرمودند:اگر چیزی را که می گوئی در او باشد غیبتش را کرده ای و گرنه به او تهمت زده ای.
در روایت دیگری آمده غیبت عبارت است از اموری که خدا بر برادرت پنهان کرده، اما بیان اموری مثل عصبانیت و ... که ظاهر هستند غیبت محسوب نمی شود.
باید توجه داشت که غیبت فقط گفتن چیزی به زبان نیست، بلکه گاهی انسان با نوشتار خود یا با ایماء و اشاره و حرکت اعضای بدن نیز غیبت میکند و به همین خاطر است که گفته اند:
«قلم زبان دوم انسان است»
یک نوع از غیبت « غیبت به تعریض » است. یعنی وقتی اسم کسی برده میشود فرد مثلا بگوید: الحمد لله که من حرام خور نیستم.
در این مورد فرد هم غیبت کرده هم ریا
*دلایل غیبت کردن*
ما انسانها به دلایل مختلفی غیبت میکنیم که در زیر به چند دلیل اشاره میشود:
1- خنک شدن دل یا تشفی خاطر: گاهی از فردی ناراحت هستیم وبرای اینکه کمی از ناراحتی خود کم کنیم شروع به بیان معایب فرد میکنیم.
2- همراهی و موافقت با جمع: گاهی در جمعی دوستان قرار داریم و غیبت کسی میشود، بخاطر احترام به جمع و اینکه باعث ناراحتی دوستان خود نشویم با آنها همراهی میکنیم.
3- مثل پیدا کردن: زمانی کار بدی انجام داده ایم و برای اینکه دیگران ما را سرزنش نکنند شروع میکنیم به نام بردن از افرادی که همین کار را انجام داده اند یا بدتر از آنرا. مثلا میگوئیم اگر من مال حرام خورده ام فلانی و فلانی هم مال حرام میخورند!
4- تبرئه خود: گاهی کار بدی به انسان نسیت داده میشود که انسان برای تبرئه خودش نام فاعل اصلی کار را افشا میکند.
5- برتری جوئی: گاهی بخاطر حسادت و برتری جوئی شروع به گفتن معایب و نواقص بقیه افراد میکنیم تا برتری و خوب بودن خودمان را اثبات کنیم.
6- پیشگیری: گاهی کسی با انسان دشمنی دارد و این فرد چون میداند که از شر زبانش در امان نخواهد بود سعی میکند با گفتن معایب فرد ارزش او را در دید دیگران کم کند تاسخنانش را باور نکنند.
7- حسادت: گاهی انسان میبیند فردی مورد توجه و احترام دیگران است ، نسبت به او حسادت میورزد و با ذکر عیوبش او را در نظر مردم کوچک میکند.
8- شوخی و مزاح: گاهی انسان برای خنداندن دیگران غیبت شخصی را میکند.
9- مسخره فرد برای تحقیر او:گاهی در حضور فرد او را تمسخرمیکنیم ، این تمسخر در غیاب او ممکن است غیبت محسوب شود.
10-تعجب از فحشا و منکر: انسان افرادی را میبیند که مرتکب منکرات میشوند و ار فرط تعجب برای دیگران بازگو میکند.
11- رحمت و شفقت: گاهی انسان افرادی را مبتلا و گرفتار میبیند، غمگین میشود و از روی دلسوزی مطلب را برای دیگران بازگو میکند.
12- غضب به خاطر خدا: گاهی فرد کسی را میبیند که مرتکب گناه و حرام میشود، از دیدن این صحنه غضبناک میشود و در غیابش چیزی را که دیده بازگو میکند.
تلخیص از کتاب اخلاق شبر
والسلام
