با سمه تعالی
وَ مِنْهُمْ مَنْ یَطْلُبُ الدُّنْیا بِعَمَلِ الاْخِرَةِ، وَلا یَطْلُبُ الاْخِرَةَ بِعَمَلِ الدُّنْیا. قَدْ طَأْمَنَ مِنْ شَخْصِهِ، وَ قارَبَ مِنْ خَطْوِهِ، وَ شَمَّرَ مِنْ ثَوْبِهِ،وَ زَخْرَفَ مِنْ نَفْسِهِ لِلاْمانَةِ، وَ اتَّخَذَ سِتْرَاللّهِ ذَریعَةً اِلَى الْمَعْصِیَةِ !
وَ مِنْهُمْ مَنْ اَقْعَدَهُ عَنْ طَلَبِ الْمُلْکِ ضُؤُولَةُ نَفْسِهِ، وَ انْقِطاعُ سَبَبِهِ. فَقَصَرَتْهُ الْحالُ عَلى حالِهِ فَتَحَلّى بِاسْمِ القَناعَةِ، وَ تَزَیَّنَ بِلِباسِ اَهْلِ الزَّهادَةِ، وَ لَیْسَ مِنْ ذلِکَ فى مَراح وَلاَ مَغْدًى.
گروه دیگر آن که با عمل آخرت دنیا خواهد، و آخرت را به وسیله عمل صالح دنیوى نجوید. اظهار فروتنى کند، گامها را کوچک بردارد، دامن جامه کوتاه نماید، و خود را امین جا زند، و پرده پوشى حق را وسیله معصیت قرار دهد!
گروه دیگر را پستى نفس و نداشتن قوم و قبیله از طلب حکومت برجا نشانده، این تهیدستى او را محدود کرده، خود را به اسم قناعت آراسته، و خویش را به لباس زهـد زینـت داده، در حـالى کـه در شـب و روز اهـل عنـوان قنـاعت و زهـد نیـست.
گروه سوم افراد متزور و ریاکار هستند،هدف این گروه در واقع هدف همان گروه دوم است با این تفاوت که گروه دوم با ظلم و زور در پی رسیدن به اهدافشان هستندو ظاهر و باطن را آشکار میکنند ولی این گروه با فریب و تظاهر و ریاکاری در پی رسیدن به مقاصد خود هستند. اگر چه هر دو گروه فاسدند ولی به نظر میرسد این افراد از افراد گروه دوم خطرناکتر و بدتر باشند، چون بدیهای خودشان را پنهان میکنند و در خفا و علی رغم ظاهر مردم فریبشان ، فساد و معصیت میکنند.
( قَدْ طَأْمَنَ مِنْ شَخْصِهِ، وَ قارَبَ مِنْ خَطْوِهِ، وَ شَمَّرَ مِنْ ثَوْبِهِ،وَ زَخْرَفَ مِنْ نَفْسِهِ لِلاْمانَةِ، وَ اتَّخَذَ سِتْرَاللّهِ ذَریعَةً اِلَى الْمَعْصِیَةِ!، اظهار فروتنى کند، گامها را کوچک بردارد، دامن جامه کوتاه نماید، و خود را امین جا زند، و پرده پوشى حق را وسیله معصیت قرار دهد!) حضرت علیه السلام در 5 جمله ی کوتاه خصوصیات این افراد را بیان میفرمایند.
اینگونه افراد ظاهری آرام و موقر و مومن و بی اعتنا به دنیا و مادیات دارند و خود را در زمره صالحین قرار داده اند در حالیکه در خفا عصیان و نا فرمانی خدا را میکنند و اگر نبود صفت ستار العیوب بودن خداوند متعال هر آینه زشتیهای آنها آشکار میشد.
بدون شک مانند این افراد در هر عصر و زمانی بسیارند.و خطر این افراد متزور برای دین و دنیای مردم بیشتر از دیگران میباشد. خوشبختانه در اکثر موارد و در اتفاقات خاص این افراد عملا خودشان را رسوا میکنند و باطن کریه شان را نشان میدهند. وقتی در دو راهی دین و دنیا قرار بگیرند به سرعت دین را به دنیا میفروشند و رضای دیگران را به رضای خداوند متعال ترجیح میدهند تا بهره ای از دنیا ببرند و در نتیجه رسوا میشوند..
گروه چهارم از دنیا طلبان افرادی هستند که ظاهرشان نشان از دینداری و پارسائی دارد ولی باطن فاسد دارند.
(وَ مِنْهُمْ مَنْ اَقْعَدَهُ عَنْ طَلَبِ الْمُلْکِ ضُؤُولَةُ نَفْسِهِ، وَ انْقِطاعُ سَبَبِهِ، گروه دیگر را پستى نفس و نداشتن قوم و قبیله از طلب حکومت برجا نشانده) این افراد به علت حقارت و ناتوانی و نداشتن وسیله ی کافی که باعث شده به جاه و مقام نرسند و دستشان را کوتاه کرده، ناچار خودشان را در زمره زاهدان جا زده اند، در حالی که واقعا اینگونه نیستند.
اینها افراد بی کفایت و ضعیفی هستند که برای پوشاندن نقاط ضعف خود آنها را بصورت نقاط قوت نمایش میدهند و در حالی که در واقع بوئی از پارسائی و قناعت نبرده اند و به وقت خودش از دو گروه دیگر هیچ چیز در جهت عصیان و فساد کم ندارند. تفاوت این گروه با گروه اول این است که گروه اول اصراری بر اینکه نقاط ضعفشان را بصورت نقاط قوت نشان دهند ندارند ولی اینها از این ضعف برای کسب وجاهت و ابرو در میان مردم بهره میبرند.
این افراد دو دسته هستند: گاهی برای فریب مردم و پوشاندن ضعف خودشان لباس زهد بر تن میکنند و گاهی حتی خودشان را نیز فریب میدهند و کم کم باورشان میشود که زاهد و پارسا هستند نه ضعیف و ناتوان! این افراد به جاه و مقامی دست پیدا نمیکنند ولی همه ی دلخوشی شان این است که مردم آنها را زاهد میدانند.
در مجموع میتوان این چهار گروه را به دو دسته فرعی تقسیم کرد:
یک دسته به مقاصد شومشان میرسند عده ای با زور ، و عده ی دیگر با تزویر و ریاکاری
دسته دیگر به مقاصد دنیوی نائل نمیشوند، عده ای این ناکامی را در چهره زهد و تقوا نشان میدهند، و عده ی دیگر اقدامی در این زمینه نمیکنند.
پایان دفتر سوم
